\r\nKad\u0131nlar\u0131n kendi s\u00f6zlerini y\u00fckseltme deneyimleri ister istemez bu t\u00e2biyetten azade olabilme prati\u011fini araman\u0131n ve onu kurman\u0131n da bir par\u00e7as\u0131 olagelmi\u015ftir. Biz de bunu yapt\u0131k. Ama ne feminist s\u00f6z bir lafazanl\u0131k, ne de feminist pratik kuru bir aktivizm. Bizim gibi sokak tiyatrolar\u0131n\u0131n az-\u00e7ok \u015f\u00f6yle kodland\u0131\u011f\u0131n\u0131 biliyorum: \u201cBunlar kendilerini teatral olarak ifade eden siyasal protesto gruplar\u0131, ama\u00e7lar\u0131 sadece politik eylem ger\u00e7ekle\u015ftirmek\u2026\u201d Bu ge\u00e7erli \u015f\u00fcphesiz ama \u00e7ok yetersiz. S\u00f6z\u00fcn tabiyetten uzak bir deneyim haline gelmesi, kurdu\u011funuz ili\u015fkinin i\u00e7inde cismani bir \u015feye d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclmesi gerekiyor. Feminist s\u00f6z\u00fcn feminist bir fiil olabilmesi ise \u015fu iki ironiyi i\u00e7eriyor: \u0130lki, k\u0131smile\u015ftirilme. Bu, hayat\u0131n \u00f6rg\u00fctlenmesinin kurucu prensibine dair temel bir ele\u015ftiriyi sadece kad\u0131nlar\u0131n sorunlar\u0131n\u0131 anlatan ek bir s\u00f6ze d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fcp marjinalle\u015ftiriyor \u2013bizim alg\u0131lanma bi\u00e7imimizde oldu\u011fu gibi. \u0130kincisi, tabiyetten uzak bir pratik in\u015fa etmenin zorlu\u011fu ve yoruculu\u011fu. 15 y\u0131ld\u0131r bazen birbirimizi bo\u011fazlayarak, k\u0131z\u0131p k\u00fcsmeyi ve bar\u0131\u015fabilmeyi \u00f6\u011frenerek yapt\u0131\u011f\u0131m\u0131z en esasl\u0131 eylemlerimizden biri bu herhalde. <\/p align=\"justify\">\r\n\r\n
Ba\u015fta dedi\u011fim gibi biz oyunculuk iddialar\u0131 olan kad\u0131nlar de\u011fildik, de\u011filiz. 15 y\u0131ld\u0131r kad\u0131n tiyatrosu yapt\u0131\u011f\u0131m\u0131z halde bizim aile, \u00e7al\u0131\u015fma, okul hayatlar\u0131 d\u0131\u015f\u0131nda \u201cayr\u0131ca\u201d bir de sanat hayat\u0131m\u0131z yok, hi\u00e7 olmad\u0131. Yine de bu kadar s\u00fcre ne yapt\u0131k? Erke\u011fe, devlete, sermayeye dair feminist s\u00f6zlerimizi sembolik anlam \u00fcretiminin konusu haline getirdik. Bu haliyle boydan boya sanatsal bir edimin i\u00e7indeydik. \u00dcretti\u011fimiz anlamlar okunabilsin diye kent mekanlar\u0131n\u0131 sahnelere d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrd\u00fck. D\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz mekanlar\u0131n her biri \u2013Y\u00fcksel Caddesi, G\u00fcvenpark, bir gecekondunun bah\u00e7esi ya da bir grev \u00e7ad\u0131r\u0131\u2013 oynad\u0131\u011f\u0131m\u0131z s\u00fcre boyunca ta\u015f\u0131d\u0131klar\u0131 verili anlam her ne ise o olmaktan \u00e7\u0131kt\u0131. \u00dcstelik yapt\u0131\u011f\u0131m\u0131z \u015fey bizi oyunculukta de\u011fil belki ama kendi hayat\u0131m\u0131zda ve bir b\u00fct\u00fcn olarak hayat\u0131n kavran\u0131\u015f\u0131nda fena halde iddia sahibi kad\u0131nlar haline getirdi; \u00e7ocuk do\u011furmak, depresyonda da\u011f\u0131lmadan iyi bir master ya da doktora tezi yazmak, kad\u0131nlar\u0131n kurtulu\u015funu ger\u00e7ekle\u015ftirmek, sosyalizmi kurmak, \u00f6lmeden \u00f6nce bir roman yazmak gibi mesela. G\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc gibi gayet makul, \u00f6l\u00fcms\u00fczl\u00fck arayan son derece s\u0131radan ve basit iddialar. B\u00fct\u00fcn zorlu\u011funa ve bocalamalar\u0131na, \u00fcstelik asla tiyatro kanonunun bir par\u00e7as\u0131 haline gelemeyecek, gelmeyecek olmam\u0131za ra\u011fmen, biz \u00e7ok muhtemel ki feminist devrimimizin i\u00e7indeydik. Feminist s\u00f6z\u00fc tiyatro yaparak maddi bir ili\u015fkiye d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrmek i\u00e7in birbirimizle bo\u011fu\u015fup cebelle\u015fti\u011fimiz b\u00fct\u00fcn o zamanlar boyunca biz kendi devrim an\u0131m\u0131z\u0131 yap\u0131yorduk. Bu hakk\u0131m\u0131z ve zaten i\u015fimiz. <\/p align=\"justify\">\r\n\r\n
Oturum Tart\u0131\u015fma B\u00f6l\u00fcm\u00fc<\/p align=\"justify\">\r\n
\u0130zleyici 1: <\/b> Benim birka\u00e7 sorum olacak. Cehaletten dolay\u0131 taciz olabiliyor diye bir c\u00fcmle ge\u00e7ti. Cehalet tam olarak nedir ve bunun \u00f6l\u00e7\u00fcleri nelerdir? Ne zaman birisi cahil, ne zaman de\u011fildir? Yani bir profes\u00f6r ne zaman cahil oluyor ve dolay\u0131s\u0131yla tacizci olabiliyor cahil oldu\u011fu i\u00e7in ya da okul bitirmemi\u015f birisi ne zaman o cehaleti a\u015fm\u0131\u015f oluyor ve taciz etmeyecek d\u00fczeye eri\u015fmi\u015f oluyor? Onun d\u0131\u015f\u0131nda, \u00f6\u011fretim g\u00f6revlileri ve \u00f6\u011frenciler olarak toplumsal cinsiyet ve erkek rollerini y\u0131kmak i\u00e7in neler yap\u0131l\u0131yor? Ya da yeni bir oyun s\u00f6z konusu oldu\u011fu zaman e\u015fcinsel, travesti, transeks\u00fcel bireylerin oynand\u0131\u011f\u0131, bunlar\u0131n g\u00fcndeme getirildi\u011fi, bu karakterlerin yarat\u0131ld\u0131\u011f\u0131 oluyor mu? <\/p align=\"justify\">\r\n
Korcan Per\u00e7in: <\/b> Biz \u201ce\u011fitimsiz her insan cahildir\u201d olarak alg\u0131lam\u0131yoruz. Ki\u015fi kendini herhangi bir konuda geli\u015ftirmedi\u011fi takdirde cahil kal\u0131r ve cahil insan kendini sorgulamadan her \u015feyi kabul eden insand\u0131r. \u201cCehaletin s\u0131n\u0131r\u0131 var m\u0131d\u0131r?\u201d diye sordunuz, cehaletin bence s\u0131n\u0131r\u0131 yoktur. Bir profes\u00f6r e\u011fer tacizde bulunuyorsa toplumsal konularda kendini sorgulamam\u0131\u015ft\u0131r, ayn\u0131 zamanda o ki\u015fide a\u00e7l\u0131k vard\u0131r ve kendinde eksiklik duyuyordur. Bu a\u00e7l\u0131kla ki\u015fi, kar\u015f\u0131 cinsteki bir bireyi taciz edebilir. Fakat okumayan bir insan\u0131 ele ald\u0131\u011f\u0131m\u0131zda, bu ki\u015fi kendini \u00f6yle bir geli\u015ftirir ki, kendine \u00f6yle bilgiler katar ki bu ki\u015fi bir \u015feyleri \u00e7\u00f6z\u00fcmlemi\u015ftir. <\/p align=\"justify\">\r\n
\u0130zleyici 1: <\/b> Ben \u00e7ok farkl\u0131 bir bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131 olmas\u0131ndan dolay\u0131 tart\u0131\u015fmaya a\u00e7mak istemi\u015ftim. Ben tacizin ve tecav\u00fcz\u00fcn, cehaletten, okumaktan, okumamaktan, \u015fu ya da bu nedenden dolay\u0131 de\u011fil, bilhassa tamamen bilin\u00e7li bir \u015fekilde yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131, g\u00fc\u00e7 ve bilin\u00e7le alakal\u0131 oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum. Bunun bilgiyle, okumakla ya da stat\u00fcyle \u00e7ok fazla \u00f6l\u00e7\u00fclebilece\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcnm\u00fcyorum a\u00e7\u0131k\u00e7as\u0131. A\u00e7l\u0131kla da bir ilgisinin oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnm\u00fcyorum. Zaten kimin, neye, ne kadar ihtiyac\u0131 oldu\u011funu \u00f6l\u00e7ebilmemizin imkan\u0131 da yok. Sizin s\u00f6ylediklerinizden yola \u00e7\u0131kacak olursak, evli ya da d\u00fczenli bir cinsel hayata sahip olan bir erke\u011fin a\u00e7 olmamas\u0131 dolay\u0131s\u0131yla da tacizde bulunmamas\u0131 gerekiyor. <\/p align=\"justify\">\r\n
Burak Ac\u0131l: <\/b> Bug\u00fcn tiyatroda tacizden bahsediyoruz. Tiyatrodan bahsederken de aksine \u00f6rneklerin tam da \u201cbilginin fazla oldu\u011fu insan\u201d taraf\u0131ndan yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcyoruz. O zaman tacizi tamamen cehalete ba\u011flayan kuram ala\u015fa\u011f\u0131 oluyor. <\/p align=\"justify\">\r\n
Meltem Keskin: <\/b>TAKSAV\u2019a bir \u00f6neride bulunmak istiyorum. Tecr\u00fcbelerim dahilinde bu konu ba\u015fl\u0131\u011f\u0131n\u0131 bir sempozyum olarak yeniden ele alman\u0131z gerekti\u011fi kanaatindeyim. B\u00fct\u00fcn g\u00fcne daha rahat yayarak, bu konuyla ilgili \u00e7e\u015fitli meslek gruplar\u0131ndan uzmanlarla bir sempozyum yap\u0131l\u0131rsa daha yararl\u0131, daha sa\u011fl\u0131kl\u0131 olur diye d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum. <\/p align=\"justify\">\r\n
Fulya Paksoy: <\/b> Buna da ihtiya\u00e7 vard\u0131r dedi\u011finiz gibi, ama bizim bu panelden beklentimiz \u201ccinsel taciz vard\u0131r\u201d diyen kad\u0131nlar ya da kad\u0131ns\u0131la\u015ft\u0131r\u0131lan erkekler varsa birlikte tiyatrodaki cinsel tacizi tart\u0131\u015fmakt\u0131r. Ben de hayat\u0131mda bir\u00e7ok kad\u0131n gibi tacize u\u011frad\u0131m, sistematik bir bi\u00e7imde i\u015f yerinde tacize u\u011frad\u0131m, i\u015ften at\u0131lma riski ya\u015fayarak tacize u\u011frad\u0131m. O noktada benim i\u00e7in ya\u015famsal olan orada \u00e7al\u0131\u015f\u0131yor olmamd\u0131. T\u0131pk\u0131 bir kad\u0131n\u0131n tiyatro yapmak istemesi gibi o noktada da ben tacizcinin \u00e7ocuklu\u011fuyla de\u011fil de ki\u015fisel olarak benimle ilgilenilmesini istiyorum. Burada da bizim konu\u015fmak istedi\u011fimiz tiyatroda da cinsel tacize u\u011frayan arkada\u015flar\u0131n ne demek istedikleri, \u201cpeki o zaman biz ne yap\u0131yoruz da tiyatroda cinsel tacizin zeminini haz\u0131rl\u0131yoruz?\u201d <\/p align=\"justify\">\r\n
Meltem Keskin: <\/b> Biz bir \u015feyler yaparak bunun zeminini haz\u0131rlam\u0131yoruz asl\u0131nda. Hi\u00e7bir \u015fey yapmad\u0131\u011f\u0131m\u0131z i\u00e7in bu zemin var belki de. Burada Yeralt\u0131\u2019n\u0131n sordu\u011fu sorulardan biri vard\u0131: \u201cTiyatroda taciz neden g\u00f6r\u00fcn\u00fcr de\u011fil, \u00f6rtenleri ne?\u201d Biziz. Biz \u00e7ok al\u0131\u015fm\u0131\u015f\u0131z her \u015feyi idare etmeye, yok saymaya. <\/p align=\"justify\">\r\n
Birol Tezcan (Yeralt\u0131): <\/b>Kapatma eylemi \u00e7ok \u00f6nemli. Birebir olmasa da benzer bir \u00f6rnek an\u0131ms\u0131yorum. ODT\u00dc\u2019deki e\u015fcinsel arkada\u015flar bir topluluk kurmaya \u00e7al\u0131\u015ft\u0131klar\u0131nda ODT\u00dc\u2019n\u00fcn rekt\u00f6r\u00fc: \u201cNe demek ODT\u00dc\u2019de e\u015fcinsel mi var?\u201d sorusunu sormu\u015f. Son duydu\u011fum kadar\u0131yla da yine Kad\u0131n \u00c7al\u0131\u015fmalar\u0131 Grubu olu\u015fturulmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda da \u201cODT\u00dc\u2019de kad\u0131n m\u0131 var?\u201d <\/p align=\"justify\">\r\n
Burak Ac\u0131l: <\/b>Kad\u0131n yok ki k\u0131z var. <\/p align=\"justify\">\r\n
Birol Tezcan: <\/b> Bu ataerkil yap\u0131 dolayl\u0131 olarak dilimize de i\u015flemi\u015f durumda. \u00d6rne\u011fin \u201ctacize u\u011frad\u0131m\u201d c\u00fcmlesini yap\u0131sal olarak inceledi\u011fimizde de \u00f6zneyi yani as\u0131l taciz edeni g\u00f6remiyoruz. <\/p align=\"justify\">\r\n
\u0130zleyici 2: <\/b> Ben tiyatroda cinsel tacize u\u011framad\u0131m ancak tiyatroda taciz oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnerek bir tiyatro toplulu\u011fundan ayr\u0131ld\u0131m ve o tiyatro toplulu\u011funda erkek arkada\u015flar ba\u015fka bir erke\u011fi bence taciz ediyorlard\u0131. Bunun i\u00e7inden \u00e7\u0131kamamam\u0131z\u0131n nedeni olay\u0131n ki\u015fisel mi, toplumsal m\u0131, tiyatro ile mi ilgili ayr\u0131m\u0131na varamamam\u0131zd\u0131. Hukuk Fak\u00fcltesi\u2019ndeki bir tiyatro toplulu\u011funun \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131 y\u00f6nlendiren 20-25 ya\u015flar\u0131nda bir erkek arkada\u015f\u0131m\u0131z, k\u0131z arkada\u015f\u0131 olmad\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in di\u011fer erkek arkada\u015flar taraf\u0131ndan s\u00fcrekli taciz ediliyordu ve sap\u0131k muamelesi g\u00f6r\u00fcyordu. Ona sap\u0131km\u0131\u015f gibi davran\u0131yorlard\u0131 ancak bunun kar\u015f\u0131s\u0131nda taciz edilen arkada\u015f da kar\u015f\u0131l\u0131k vermiyordu. Oyunculuk \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 olurken bir g\u00fcn, sar\u0131lmalar, beden a\u00e7ma hareketleri vb. k\u0131zd\u0131m ve dayamay\u0131p \u201cbu arkada\u015f sap\u0131k m\u0131, ki e\u011fer sap\u0131ksa biz ona g\u00f6re davranal\u0131m, yok de\u011filse de bu \u015fekilde taciz etmeyi b\u0131rak\u0131n bu \u00e7ocu\u011fu\u201d dedim. Ben fazla konu\u015fan, konu\u015fmay\u0131 seven bir insan\u0131m, bu rahats\u0131zl\u0131k uyand\u0131rabiliyor. Bir g\u00fcn kantine girdi\u011fimde, bu insanlar \u201c\u00e7irkin geldi, \u00e7irkin geldi\u201d \u015feklinde ba\u011f\u0131ran, ko\u015fu\u015fturan, hala ergenmi\u015f gibi davranan birka\u00e7 insan. Onlar\u0131n bu davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131n bana kar\u015f\u0131 yap\u0131lan bir taciz oldu\u011funu, \u00f6z\u00fcr dilemelerini ve bu \u015fekilde uzla\u015fmay\u0131 teklif ettim. Sonu\u00e7ta t\u00fcm kad\u0131nlar\u0131n g\u00fczel olmas\u0131n\u0131 emreden ve g\u00fczel olmayan\u0131 d\u0131\u015flayan bu sistemin i\u00e7inde bana \u201c\u00e7irkin\u201d diye s\u00fcrekli seslenilmesi, \u00fczerime gelinmesi ve dalga ge\u00e7ilmesi beni rencide eden bir taciz t\u00fcr\u00fcd\u00fcr. Kimi \u00f6z\u00fcr dileyebilecek insan olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, kimi \u00f6z\u00fcr dileyebilecek biri olmas\u0131na kar\u015f\u0131n \u015fahsen benden \u00f6z\u00fcr dileyemeyece\u011fini, bunu istemedi\u011fini belirtti. Benim asl\u0131nda onu taciz etti\u011fimden \u015fikayet etti. Biz oyun i\u00e7inde kar\u0131-kocay\u0131 oynuyoruz ve oyunda s\u00fcrekli yak\u0131n temas var. Buna ithafen ben \u201cbenden tiksindi\u011fini s\u00f6yleyen birine sahnede de dokunamam, bu her defas\u0131nda akl\u0131ma gelir ve ayr\u0131ca bunu yapmak istemiyorum\u201d dedim. Sonras\u0131nda \u201csen rol pazarl\u0131\u011f\u0131 m\u0131 yap\u0131yorsun? Tecav\u00fcze u\u011frarken zevk almaya m\u0131 \u00e7al\u0131\u015f\u0131yorsun?\u201d gibi kelimeler ge\u00e7iyor. Ben o an oyundan ayr\u0131lmaya, gitmeye karar verdi\u011fimi s\u00f6yledim. Ertesi g\u00fcn y\u00f6netmen ve t\u00fcm grup toplant\u0131 yapt\u0131k. Ben bir \u00f6nceki g\u00fcn ya\u015fananlar\u0131 anlatt\u0131m ve bundan t\u00fcm grubun sorumlu oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fc, bir tav\u0131r g\u00f6stermelerini bekledi\u011fimi s\u00f6yledim. Grup olarak bu konunun ki\u015fisel bir konu oldu\u011funu s\u00f6yleyerek ilgilenmek istemediklerini s\u00f6ylediler. \u00d6zellikle kad\u0131nlardan destek bekledim ancak kad\u0131nlar olay kar\u015f\u0131s\u0131nda hi\u00e7 ses \u00e7\u0131karmad\u0131lar. Kimin gidece\u011fine karar vermek i\u00e7in oylama yapmay\u0131 \u00f6nerdiler, kabul etmedim. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar \u00fc\u00e7 ki\u015fiyken ben tek ki\u015fiydim. Bunun adil olmayaca\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fc s\u00f6yledim. Bir arkada\u015f beni kovdu, topluluktan gitmemi istedi\u011fini s\u00f6yledi. Onlara kendilerini her yerde cinsiyet\u00e7i olarak te\u015fhir edece\u011fimi s\u00f6yledi\u011fimde bunun toplulu\u011fun i\u00e7inde bir olay oldu\u011fu ve d\u0131\u015far\u0131 te\u015fhirinin anlaml\u0131 olmayaca\u011f\u0131, gereksiz olaca\u011f\u0131na y\u00f6nelik konu\u015fmalar yapt\u0131lar. <\/p align=\"justify\">\r\n
\u0130zleyici 3: <\/b> Burada taciz mi \u00f6nemlidir, yoksa tacize u\u011framak ya da taciz eden olmak m\u0131 \u00f6nemlidir? E\u011fer tacize u\u011frayan iseniz elbette ki ma\u011fdur olarak d\u00fcnyan\u0131z alt \u00fcst olmu\u015f olabilir, bundan dolay\u0131 ma\u011fdur olmak \u00e7ok \u00f6nemlidir. Ama buras\u0131 bir panel, yani bir entelekt\u00fcel ortam. Burada neyi anlamam\u0131z neyi dinlememiz gerekti\u011fini sormak istiyorum. Arkada\u015flar konu\u015furken dediler ki, taciz eden ya da tecav\u00fcz eden ge\u00e7mi\u015finde b\u00f6yle bir \u015fey ya\u015fam\u0131\u015ft\u0131r. Fulya da dedi ki \u201cBen onla m\u0131 u\u011fra\u015faca\u011f\u0131m?\u201d U\u011fra\u015fmak zorundas\u0131n. Neden? \u00c7\u00fcnk\u00fc biz toplumsal bir olaydan bahsediyoruz. <\/p align=\"justify\">\r\n
Fulya Paksoy: <\/b> Biz b\u00fct\u00fcn d\u00fcnya tarihine, felsefeye, psikolojiye, Freud\u2019a bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda hep onlarla ilgilenilmi\u015f; yani hep \u201cbu \u00e7ocuklara ne oldu da b\u00f6yle tacizci oldular\u201d durumu oluyor. Ancak \u015fimdiye kadar tacize u\u011frayan hi\u00e7 \u00f6zne olarak konu\u015fulmam\u0131\u015f, bu sefer ma\u011fdur olan ya da \u00f6yle \u00e7izilen kad\u0131n\u0131n konu\u015fulaca\u011f\u0131 bir alan olsun.\r\n
\u0130zleyici 3: <\/b> Siz mesela i\u015f\u00e7i s\u0131n\u0131f\u0131 olarak ezeni \u00e7\u00f6z\u00fcmlemeye \u00e7al\u0131\u015fmazsan\u0131z, sosyalizm ya da kapitalizm mant\u0131ks\u0131z bir \u015fey olur. Kad\u0131n mesela ataerkilli\u011fi \u00e7\u00f6z\u00fcmlemedi\u011fi takdirde erke\u011fin ataerkilli\u011fi \u00e7\u00f6z\u00fcmlemesi yar\u0131m kal\u0131r. Tacize u\u011frayan\u0131n da tacizciyi \u00e7\u00f6z\u00fcmlemesi gerekir ki taciz olay\u0131 anla\u015f\u0131labilsin. Yani burada asl\u0131nda sadece bir ma\u011fdur yok. \u0130ki ma\u011fdur var: tacize u\u011frayan ve taciz edenin kendisi. <\/p align=\"justify\">\r\n
Ay\u015fan S\u00f6nmez (TB): <\/b>Kad\u0131nlar cinsel taciz ya da taciz olay\u0131n\u0131 ele ald\u0131\u011f\u0131nda referanslar\u0131 var; o da feminizm. Bu zaten kad\u0131nlar\u0131n \u00f6zg\u00fcrl\u00fck hareketi ile ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131r ve cinselli\u011fe y\u00f6nelik tercihleri ile daha da geni\u015flemi\u015ftir. Bir analoji kurdunuz ya asl\u0131nda ezilenin ezeni analiz etmesi gibi, ben burada b\u00f6yle bir referans noktas\u0131 oldu\u011funa inan\u0131yorum ki bir\u00e7ok konu\u015fmac\u0131 zaten b\u00f6yle bir referans noktas\u0131ndan konu\u015fuyor. Biraz \u00f6nce arkada\u015f bir tiyatro toplulu\u011funda ya\u015fad\u0131klar\u0131n\u0131 anlatt\u0131, bence orda sistematik taciz var, o derece ya da bu derece. Bu arkada\u015f\u0131m\u0131z\u0131n birlikte \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131 insanlar \u00e7ok m\u00fcdahalesiz kalm\u0131\u015flar. Bu g\u00f6zlemlenemeyen bir \u015fey mi? Hi\u00e7 kimsenin dikkatini \u00e7ekmedi mi? Art\u0131k sizi, oyunu etkilemeye ba\u015flam\u0131\u015f. \u00c7ok ilerlemi\u015f, uzat\u0131lm\u0131\u015f, \u00fcretim yapan grup i\u00e7in \u00e7ok y\u0131prat\u0131c\u0131. <\/p align=\"justify\">\r\n
\u0130zleyici 4: <\/b> Taciz konusu konu\u015fulunca tamamen feminizm \u00fczerinden alg\u0131land\u0131. Ben feminist bir kad\u0131n de\u011filim, feminist bir kad\u0131n olmay\u0131nca bu konuya duyars\u0131z\u0131m gibi bir sonu\u00e7 \u00e7\u0131k\u0131yor. Sadece feministler bu konuya parmak basabilir ya da bu sadece feminizm ile a\u015f\u0131labilecek bir durumdur gibi bir sonu\u00e7 ortaya \u00e7\u0131k\u0131yor. Taciz olay\u0131n\u0131n nedenlerinin alt\u0131n\u0131 ara\u015ft\u0131rd\u0131\u011f\u0131m\u0131z zaman bunun ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131 ile bu gibi olaylar\u0131n yok edilebilmesi daha kolay olacakm\u0131\u015f gibi geliyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc tacize u\u011frayan ki\u015fi bir taraftan ma\u011fdur durumda; tacizci tamamen su\u00e7lu, cezaland\u0131r\u0131l\u0131yor. Ama taciz olay\u0131 hi\u00e7bir zaman yok olmuyor. Sokakta s\u00fcrekli taciz oluyor. \u0130ki dakikada bir birileri tecav\u00fcze u\u011fruyor. O zaman bunun sebebi ne? <\/p align=\"justify\">\r\n
P\u0131nar G\u00fcm\u00fc\u015f: <\/b> Kendine feminist demek ya da dememek apayr\u0131 bir tart\u0131\u015fma konusu. Uzun uzun, saatlerce konu\u015fabilecek bir \u015fey. Ben feminizmin m\u00fccadele i\u00e7in gerekli oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum. Di\u011fer m\u00fccadeleleri tabi ki d\u0131\u015flam\u0131yorum. Taciz zaten istisna de\u011fil. Bunu inkar etmek maalesef m\u00fcmk\u00fcn de\u011fil, e\u011fer b\u00fcy\u00fck konu\u015fursak taciz \u201csistem\u201d itibariyle var. O y\u00fczden belki psikolojik vakalar \u00e7\u0131k\u0131yor, bunlarda tabii ki bilimsel analiz ve tedavi \u00f6nemlidir. Ama biz psikolojik vakalardan \u00e7ok bahsetmiyoruz asl\u0131nda. Biz biraz daha \u00e7ok g\u00fcnl\u00fck hayata i\u00e7kin olan tacizden ve \u201cnormal olan\u201d insanlar\u0131n tacizinden bahsediyoruz. Dolay\u0131s\u0131yla tacizcinin toplumsal ko\u015fullar\u0131n\u0131 ele almak gibi bir l\u00fcks\u00fcm\u00fcz de yok. Biz \u00f6nce tacize u\u011frayana ne oldu\u011funa bakal\u0131m. <\/p align=\"justify\">\r\n
\u0130zleyici 1: <\/b> Sosyolojik anlamda feminizm erkek ve kad\u0131n e\u015fitli\u011fine inanmakt\u0131r. Kendimizi bu \u015fekilde adland\u0131rmak ve adland\u0131rmamak aras\u0131nda hala \u015fiddetli gel gitler ya\u015f\u0131yorsak burada bir sorunumuz var. Kesinlikle toplumsal cinsiyet ve feminizm k\u00f6keninden ele al\u0131n\u0131rsa bir \u015feyler yap\u0131labilir. \u0130ki c\u00fcmle ge\u00e7ti: \u201cTacizcilerin gen\u00e7 ya\u015fta, k\u00fc\u00e7\u00fck ya\u015fta tacize u\u011frad\u0131klar\u0131\u201d ve \u201cbu nedenden taciz yapabilecekleri.\u201d Do\u011fru olsa bile bu sadece bir mazeret olur. Ve ben bunun do\u011fru olmad\u0131\u011f\u0131na da inan\u0131yorum. Bu \u015funa benziyor: e\u015fcinsellerin \u00e7o\u011funun tacize u\u011fram\u0131\u015f olmas\u0131 ve o y\u00fczden e\u015fcinsel olmalar\u0131\u2026<\/p align=\"justify\">\r\n
2. Oturum<\/b><\/p align=\"justify\">\r\n
Fulya Paksoy: <\/b> \u0130kinci oturumda Ankara \u00dcniversitesi Siyasal Bilgiler Fak\u00fcltesi Kad\u0131n \u00c7al\u0131\u015fmalar\u0131\u2019ndan Prof. Dr. Serpil Sancar, K\u0131rk\u00f6r\u00fck Kad\u0131na Y\u00f6nelik \u015eiddetle M\u00fccadele Kooperatifi\u2019nden Elif Dumanl\u0131 ve Ankara \u00dcniversitesi Devlet Konservatuar\u0131 ve ayn\u0131 zamanda Kad\u0131n \u00c7al\u0131\u015fmalar\u0131 Merkezi\u2019nden Do\u00e7. Dr. G\u00fczin Yamaner konu\u015facak. Ancak hepsinden \u00f6nce bizim bir a\u00e7\u0131klamam\u0131z var TAKSAV\u2019la ilgili bir s\u0131k\u0131nt\u0131ya dair. <\/p align=\"justify\">\r\n
Birol Tezcan: <\/b> \u00d6ncelikle konu\u015fmac\u0131lar\u0131n ve sizin zaman\u0131n\u0131z\u0131 ald\u0131\u011f\u0131m\u0131z i\u00e7in \u00f6z\u00fcr diliyoruz Yeralt\u0131 olarak, ama uzun s\u00fcre d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fckten sonra b\u00f6yle bir a\u00e7\u0131klamay\u0131 yapman\u0131n zorunlu oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fck. A\u00e7\u0131klamam\u0131z bu y\u0131l onur \u00f6d\u00fcl\u00fc alan Talat Halman\u2019la ilgili. Bu insan baz\u0131 faydal\u0131 \u00e7al\u0131\u015fmalar yapm\u0131\u015f olabilir, bu \u015fu anlamda bizi ilgilendirmiyor: K\u00fclt\u00fcr Bakanl\u0131\u011f\u0131\u2019na gelme bi\u00e7imi ve K\u00fclt\u00fcr Bakan\u0131 oldu\u011fu d\u00f6nemde 12 Mart H\u00fck\u00fcmeti\u2019nin yani askeri h\u00fck\u00fcmetin yapt\u0131\u011f\u0131 icraatlar dolay\u0131s\u0131yla \u00fclkeye verilen zararlardan dolay\u0131 Talat Halman\u2019a onur \u00f6d\u00fcl\u00fc verilmesini Yeralt\u0131 olarak do\u011fru bulmad\u0131\u011f\u0131m\u0131z\u0131 belirtmek istiyorum, te\u015fekk\u00fcr ediyorum. <\/p align=\"justify\">\r\n
Elif Dumanl\u0131: <\/b> Merhaba, K\u0131rk \u00d6r\u00fck Kad\u0131na Y\u00f6nelik \u015eiddetle M\u00fccadele Kooperatifi g\u00f6n\u00fcll\u00fcs\u00fcy\u00fcm. K\u0131rk \u00d6r\u00fck\u2019te \u00fc\u00e7 y\u0131la yak\u0131n zamand\u0131r sistematik olarak bilin\u00e7 y\u00fckseltme e\u011fitimleri ve toplant\u0131lar\u0131 yap\u0131yoruz. Bilin\u00e7 y\u00fckseltmek i\u00e7in sistematik tart\u0131\u015fmalar yapmak zorunday\u0131z. Burada konu\u015fmalar\u0131n da\u011f\u0131n\u0131k ve sistematik olmad\u0131\u011f\u0131 dikkatimi \u00e7ekti. Bu da\u011f\u0131n\u0131kl\u0131k, benim konu\u015fmam\u0131 da etkiledi \u015fu an, ele\u015ftiriyorum ama ben de biraz da\u011f\u0131n\u0131k anlataca\u011f\u0131m. <\/p align=\"justify\">\r\n
Biraz \u00f6nce arkada\u015f, biz de tacize u\u011fruyoruz, dedi. Erke\u011fin tacize u\u011frayan\u0131 olur mu? Ya da erkek tacize u\u011frad\u0131\u011f\u0131nda, kad\u0131n\u0131n u\u011frad\u0131\u011f\u0131 tacizle ayn\u0131 m\u0131d\u0131r? Taciz nedir? Tacizci kimdir? G\u00f6rev yapt\u0131\u011f\u0131m okulda \u00f6yk\u00fc \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 yapt\u0131r\u0131yorum. 13-14 ya\u015flar\u0131nda 10 k\u0131z \u00f6\u011frencim var. Bununla birlikte s\u0131n\u0131f \u00f6\u011fretmeniyim. Bu sene d\u00f6rd\u00fcnc\u00fc s\u0131n\u0131flar\u0131 okutuyorum. \u00c7ocuklar\u0131n d\u00fcnyalar\u0131n\u0131 anlayabilmek i\u00e7in s\u0131k s\u0131k g\u00fcnl\u00fck hayatlar\u0131na, ruh d\u00fcnyalar\u0131na ili\u015fkin sorular soruyorum. Ge\u00e7enlerde, bug\u00fcnlerde en \u00e7ok korktu\u011funuz \u015fey nedir, diye sordum. K\u0131z \u00f6\u011frencilerimin hepsi de, en b\u00fcy\u00fck korkular\u0131n\u0131n tecav\u00fcz edilmek oldu\u011funu s\u00f6ylediler. Ya\u015flar\u0131 hen\u00fcz dokuz olan k\u0131zlar tecav\u00fcz kelimesini ve eylemini biliyorlar. Ge\u00e7mi\u015fe d\u00f6n\u00fcp dokuz ya\u015f\u0131mdaki zamanlara d\u00f6n\u00fcp bak\u0131yorum bizler ne o kelimeyi biliyorduk ne de eylemini. \u00d6yk\u00fc grubundaki k\u0131z \u00f6\u011frencilerimle tecav\u00fcz\u00fc konu\u015fmaya ba\u015flad\u0131k. Laf d\u00f6n\u00fcp dola\u015f\u0131p, erkekler neden tecav\u00fcz eder sorusuna geldi. 13-14 ya\u015f\u0131ndaki k\u0131zlar \u015f\u00f6yle diyordu. Bizi tercih ediyorlar \u00e7\u00fcnk\u00fc biz masumuz, temiziz. Bizi ke\u015ffedecekler ve biz ilk onlar\u0131n mallar\u0131 olaca\u011f\u0131z. Mal kavram\u0131 \u00e7\u0131k\u0131yor ortaya. Biz mal m\u0131y\u0131z? Tecav\u00fczde di\u011fer kafama tak\u0131lan konu ise tecav\u00fcz\u00fcn organize yap\u0131lmas\u0131. N.\u00c7. olay\u0131 vard\u0131. N.\u00c7. k\u00fc\u00e7\u00fck bir il\u00e7ede ya\u015fayan 10-11 ya\u015f\u0131nda bir ilk\u00f6\u011fretim \u00f6\u011frencisidir. Ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 il\u00e7enin kaymakam\u0131ndan tutun, \u00e7ayc\u0131s\u0131na kadar galiba otuz k\u00fcsur ki\u015fi taraf\u0131ndan tecav\u00fcze u\u011frad\u0131. Olay\u0131 b\u00fct\u00fcn\u00fc i\u00e7inde incelemeyip par\u00e7alayarak tek tek kavramlar\u0131n i\u00e7inde incelemenin yanl\u0131\u015f oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum. Kad\u0131nlara y\u00f6nelik uygulanan psikolojik \u015fiddetle ilgili yap\u0131lan Dil Dayaklar\u0131 diye bir ara\u015ft\u0131rma vard\u0131. Kad\u0131nlar en \u00e7ok orospu kelimesinden etkileniyormu\u015f. Ama \u015fiddete maruz kalan kad\u0131nlar i\u00e7inde ya\u015fad\u0131klar\u0131 durumu do\u011fru analiz etmek yerine me\u015frula\u015ft\u0131rma y\u00f6ntemini se\u00e7iyorlarm\u0131\u015f. O i\u015ften at\u0131ld\u0131 onun i\u00e7in b\u00f6yle s\u00f6yl\u00fcyor, asl\u0131nda iyi bir insand\u0131r gibi. Tecav\u00fczde de mant\u0131k b\u00f6yle i\u015fliyor. Bu bir sistemdir. Neden biz erkekler kadar k\u00fcf\u00fcr bilmiyoruz? Tecav\u00fcz, penis veya penis benzeri bir aletle vajinal ya da anal yoldan birinin v\u00fccuduna bir \u015fey sokmak de\u011fil mi? Bu tecav\u00fcz. Affedersiniz, \u015fimdi ben bir erke\u011fe anal yoldan cop soksam, erkek v\u00fccut olarak yaralan\u0131r, ya ruh olarak? Meme kanseri olan bir arkada\u015f\u0131m var. T\u0131bbi olarak memesindeki kanserin nedeni anla\u015f\u0131lamam\u0131\u015f. Ama terapi s\u0131ras\u0131nda neden olarak day\u0131s\u0131n\u0131n y\u0131llar \u00f6nce memesini ellemesi sonucu ortaya \u00e7\u0131km\u0131\u015f. Psikolojik oldu\u011fu i\u00e7in kabul veya ret etmek size kalm\u0131\u015f. Penisi ellendi diye hangi erkek kanser olmu\u015ftur acaba? <\/p align=\"justify\">\r\n
Ara s\u0131ra samimi oldu\u011fum solcu erkek arkada\u015flar\u0131ma sevdikleri kad\u0131nlarla ilgili kendi aralar\u0131nda konu\u015fup konu\u015fmad\u0131klar\u0131n\u0131 soruyorum. Payla\u015f\u0131yorlarm\u0131\u015f. Devrim i\u00e7in yan yana y\u00fcr\u00fcd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz erkekler bunlar. \u0130nsan\u0131n can\u0131 yan\u0131yor. Farkl\u0131 olmalar\u0131n\u0131 bekliyorsunuz ama\u2026 Alanlarda yaln\u0131z\u0131z arkada\u015flar. Bizler nas\u0131l feminist at\u00f6lyeler kurup kad\u0131nl\u0131\u011f\u0131m\u0131z\u0131 masaya yat\u0131r\u0131yor, \u00e7\u00f6z\u00fcmler ar\u0131yor, de\u011fi\u015fmeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131yorsak, erkekler de yapmal\u0131 bunu. Erkeklerin, erkekli\u011fi sorgulamas\u0131 bizi devrime ve birbirimize bir ad\u0131m yakla\u015ft\u0131racakt\u0131r. <\/p align=\"justify\">\r\n
Devrime yakla\u015ft\u0131ran di\u011fer ad\u0131mlardan biri de sanatt\u0131r. Benim sanata bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131m \u00e7ok klasik galiba. Sanat toplumsal ve ki\u015fisel de\u011fi\u015fim i\u00e7indir mant\u0131\u011f\u0131n\u0131 ta\u015f\u0131yorum. Kar\u015f\u0131dakini eyleme ge\u00e7irebilme g\u00fcc\u00fcd\u00fcr. Ge\u00e7en sene 8 Mart\u2019ta, Yeralt\u0131\u2019n\u0131n Seyirlik Dedikodular\u0131\u2019n\u0131 izlemi\u015ftim. <\/p align=\"justify\">\r\n
G\u00fcnl\u00fck kad\u0131n erkek ili\u015fkilerini ortaya sermesi bak\u0131m\u0131ndan \u00e7ok ho\u015fuma gitmi\u015fti. Kad\u0131n Tiyatrosu\u2019nun da oyunlar\u0131n\u0131 bu a\u00e7\u0131dan \u00f6nemli buluyorum ve takdir ediyorum. Sadece bizim de\u011fi\u015fmemiz, bar\u0131\u015f, e\u015fitlik, karde\u015flik vs. istememiz yeterli de\u011fil. Toplumun hepsinin istemesi laz\u0131m. Topluma derdimizi anlatmam\u0131z\u0131n, inand\u0131\u011f\u0131m\u0131z de\u011ferleri yayg\u0131nla\u015ft\u0131rmam\u0131z\u0131n yollar\u0131ndan biri olarak da tiyatroyu g\u00f6r\u00fcyorum. <\/p align=\"justify\">\r\n
Serpil Sancar: <\/b> T\u00fcrkiye\u2019de feminist hareket kendi taleplerini duyurmaya ba\u015flad\u0131\u011f\u0131ndan beri en \u00f6nemli konulardan biri kad\u0131na y\u00f6nelik \u015fiddettir; taciz ve tecav\u00fcz\u00fc de i\u00e7ine alan bir cinsel \u015fiddetten bahsetmek gerekir. Yeni yeni T\u00fcrkiye\u2019de cinsel \u015fiddet oranlar\u0131n\u0131 ara\u015ft\u0131rmaya ba\u015fl\u0131yoruz; asl\u0131nda ger\u00e7ek boyutlar\u0131n\u0131 bilmiyoruz. Her yeni ad\u0131m atmaya ba\u015flayan \u00e7ocuk gibi, bu emekleme d\u00f6neminde, t\u00fcm bunlara bak\u0131\u015f\u0131m\u0131zda sorgulanmas\u0131 gereken \u015feyler de birlikte g\u00fcndeme geliyor. Biz taciz ve tecav\u00fcz\u00fc hep kad\u0131nlar\u0131n deneyimleri \u00fczerinden anlatt\u0131k. Bir ma\u011fduriyet s\u00f6ylemi i\u00e7erisinden konu\u015fuyoruz hep birlikte: Temel insan onurumuz kad\u0131nlar olarak ayaklar alt\u0131na al\u0131nd\u0131, bizi anlamad\u0131lar, iteleyip kakalad\u0131lar\u2026 Evet, bu feminizmin politik dilidir ve do\u011fru bir dildir. Peki, ama i\u015fi anlamaya yeltenince nerelere bakmal\u0131y\u0131z? Bunlardan ilki, bence, farkl\u0131 erkeklik deneyimlerine bakmakt\u0131r. Erkekler ve kad\u0131nlar diye konu\u015fuluyor genellikle. Erkekler ve kad\u0131nlar\u0131n iki farkl\u0131 biyolojik cins olarak biri tecav\u00fcze u\u011frayan \u00f6tekisi tecav\u00fcz eden olarak kar\u015f\u0131tl\u0131ktan m\u0131 bahsediyoruz? Hay\u0131r, bunu demek istemiyor tabii ki feministler. Orada dilsel bir kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131k var. O zaman farkl\u0131 bir dil kullanmam\u0131z laz\u0131m. \u00c7\u00fcnk\u00fc Elif\u2019in de dedi\u011fi gibi art\u0131k yan\u0131m\u0131zda erkek g\u00f6rmek istiyoruz. Erkekli\u011fi sorgulayan, tecav\u00fczc\u00fc erkeklere kar\u015f\u0131 sesini y\u00fckseltme cesaretine sahip erkeklerin olmas\u0131n\u0131 istiyoruz. Farkl\u0131 erkeklikleri kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rma ve kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya koyma i\u015fini nas\u0131l yapaca\u011f\u0131z, hangi tan\u0131mlar \u00fczerinden yapaca\u011f\u0131z? Ben bu t\u00fcr meselelerde pornografik anlat\u0131lar\u0131n \u00f6nemli bir i\u015flevi oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum. Pornografinin format\u0131na g\u00f6re bir erke\u011fin kad\u0131n\u0131n arzusunu, iste\u011fini, iradesini dikkate almas\u0131 gerekmez. Kad\u0131n her zaman isteklidir, \u00f6nemli olan erke\u011fin eylemidir. Erkek o eylemi yaparsa, zaten kad\u0131n da zevk al\u0131r bundan, erkek de zevk al\u0131r, d\u00fcnya g\u00fcll\u00fck g\u00fclistanl\u0131k olur. Pornografinin temel zihniyet kurgusu budur. Bu bir erkeklik anlay\u0131\u015f\u0131 i\u015fte: s\u00fcrekli performatif bir erkeklik. Bu format \u00e7ok de\u011fi\u015fik bi\u00e7imlerde kar\u015f\u0131m\u0131za \u00e7\u0131k\u0131yor. Sanatta kar\u015f\u0131m\u0131za \u00e7\u0131k\u0131yor, siyasette kar\u015f\u0131m\u0131za \u00e7\u0131k\u0131yor. Ama bunun taciz tecav\u00fcz meselelerinde \u00e7ok temel bir \u015fey oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum. Taciz tecav\u00fcz su\u00e7lar\u0131ndan hapse girmi\u015f erkekler \u00fczerine yap\u0131lm\u0131\u015f ara\u015ft\u0131rmalara (T\u00fcrkiye\u2019de de\u011fil tabii, T\u00fcrkiye\u2019de b\u00f6yle bir ara\u015ft\u0131rma yok) ben hep \u015funu merak ettim; (T\u00fcrkiye\u2019de de hala sorulmuyor bu soru) tecav\u00fczc\u00fc bir erkek kendi yapt\u0131\u011f\u0131 \u015feyi nas\u0131l anlat\u0131yor acaba? Her insan kendine dair bir me\u015fruluk iddias\u0131nda bulunur. Bir tecav\u00fczc\u00fc acaba kendi davran\u0131\u015f\u0131n\u0131 nas\u0131l me\u015frula\u015ft\u0131r\u0131yor? T\u00fcrkiye\u2019de bunu da sormal\u0131y\u0131z. T\u00fcrkiye\u2019deki tecav\u00fczc\u00fclerin biz kendilerini nas\u0131l savunduklar\u0131n\u0131, anlatt\u0131klar\u0131 bilmiyoruz, ama tecav\u00fcze u\u011frayan kad\u0131nlar\u0131n olay\u0131 nas\u0131l anlatt\u0131klar\u0131n\u0131 biliyoruz. \u00d6yle bir erkeklik anlat\u0131s\u0131 var ki kar\u015f\u0131s\u0131ndakinin iradesinin, iste\u011finin, arzusunun, onun kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131n \u00f6nemli olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcrt\u00fcyor. Bu bir e\u011fitim s\u00fcreci. Erkeklik e\u011fitilerek \u00f6\u011frenilen bir \u015fey. Taciz tecav\u00fcz olaylar\u0131n\u0131n bir p\u00fcf noktas\u0131n\u0131n bu oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum. Di\u011fer yandan tecav\u00fczc\u00fc erkeklerin bir \u00e7o\u011funluk olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, az\u0131nl\u0131k oldu\u011funu, ama egemen olduklar\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum. Say\u0131ca az, ama egemen bir erkeklik hali. Ancak \u00f6nemli olan, erkeklerin geri kalan\u0131n\u0131n, sessiz \u00e7o\u011funlu\u011fun sindirilmi\u015f olmalar\u0131d\u0131r. Erkekler aras\u0131nda farkl\u0131 erkekliklerin tart\u0131\u015f\u0131ld\u0131\u011f\u0131, \u00e7at\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131, onun gerilimiyle siyasal g\u00fcndemin renklendi\u011fi bir \u015feye ihtiyac\u0131m\u0131z var. Tecav\u00fczc\u00fc, tacizci, cinsiyet\u00e7i erkekleri ele\u015ftiren erkeklere; onlarla m\u00fccadele eden erkeklerin bu i\u015fleri nas\u0131l yapt\u0131klar\u0131na, neyi nas\u0131l ke\u015ffettiklerine ihtiyac\u0131m\u0131z var. Erkeklerle egemen erkekli\u011fi birbirinden ay\u0131rmak gerekiyor. Siz erkekler ve biz kad\u0131nlar diye konu\u015fmaktan vazge\u00e7meliyiz. \u00c7\u00fcnk\u00fc erkekler ve kad\u0131nlar diye genel, total, homojen kategoriler yok. B\u00f6yle bir ger\u00e7eklik yok. Farkl\u0131 farkl\u0131 kad\u0131nl\u0131klar var. \u00c7ok vah\u015fi, \u00e7ok \u015fiddet yanl\u0131s\u0131 kad\u0131nlar olabilir, bu t\u00fcr iktidar ili\u015fkilerinin uygulay\u0131c\u0131s\u0131, akt\u00f6r\u00fc kad\u0131nlar olabilir, ama bu kad\u0131nl\u0131k tan\u0131m\u0131n\u0131n yumu\u015fak, g\u00fc\u00e7s\u00fcz, ili\u015fkisel, duygusal tan\u0131mlanmas\u0131n\u0131 engellemez. Bir\u00e7ok erkek yumu\u015fak, destek\u00e7i, e\u015fitlik\u00e7i olabilir. Ama bu t\u00fcr erkeklerin say\u0131ca \u00e7ok olmas\u0131 bile erkeklik tan\u0131m\u0131n\u0131n g\u00fc\u00e7, otorite, iktidar, sertlik olarak yap\u0131lmas\u0131n\u0131 engellemez. <\/p align=\"justify\">\r\n
\u0130kinci boyutu, taciz ve tecav\u00fcz\u00fc konu\u015fuyoruz T\u00fcrkiye\u2019de, ama \u00e7ok \u00f6nemli bir bo\u015fluk alan\u0131 yarat\u0131yoruz. Cinsiyet temelli \u015fiddet asl\u0131nda siyasal \u015fiddetle ba\u011flant\u0131l\u0131d\u0131r. Siyasal \u015fiddeti yani militer \u015fiddeti, mask\u00fclen \u015fiddeti; sava\u015f\u00e7\u0131 erkekle tecav\u00fczc\u00fc erkek ili\u015fkisini sorgulamak gerekiyor. Bu iki erkek t\u00fcr\u00fcn\u00fcn \u00e7ok yak\u0131n, birbirini besleyen, bir t\u00fcr birle\u015fik kaplar gibi bir \u015fey oldu\u011funu g\u00f6rmek gerekiyor. Birbirini besledi\u011fini, birbirinden kaynakland\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6rmek gerekiyor. T\u00fcrkiye\u2019de feministler bu konuda biraz geri kald\u0131lar. <\/p align=\"justify\">\r\n
T\u00fcrkiye\u2019de feminizmin, feminist hareketin taciz ve tecav\u00fcz su\u00e7lar\u0131yla ilgili \u00e7ok \u00f6nemli bir a\u015famay\u0131 geride b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum. Bu b\u00fcy\u00fck bir ba\u015far\u0131d\u0131r, en \u00f6nemli ba\u015far\u0131lardand\u0131r. Ama bir iki noktada b\u00fcy\u00fck eksiklikler var. Bunlardan biri hukuki s\u00fcre\u00e7lere ta\u015f\u0131nmas\u0131 ile ilgilidir. \u0130kinci olarak erkeklerin kendi i\u00e7indeki iktidar sava\u015flar\u0131n\u0131, farkl\u0131 erkeklikler aras\u0131ndaki \u00e7at\u0131\u015fmalar\u0131 kullanarak daha e\u015fitlik\u00e7i, pro-feminist erkeklerin feminist harekete kat\u0131lmas\u0131yla ilgili hen\u00fcz \u00e7ok bo\u015f bir alan var. Bu alanda da \u00f6nemli ad\u0131mlar at\u0131lmas\u0131 gerekiyor diyeyim ve burada bitireyim. <\/p align=\"justify\">\r\n
G\u00fczin Yamaner: <\/b> Sevgili arkada\u015flar\u0131m, tiyatro ve taciz konusunda konu\u015facaksak, biraz bu i\u015fin tarihinde gezinelim. Bat\u0131dan, Bat\u0131 Tiyatrosu\u2019nun kurulu\u015fundan ba\u015flayal\u0131m. Bir kere tiyatro sanat\u0131n\u0131n \u00e7ok cinsiyet\u00e7i oldu\u011funu ve tacizi bar\u0131nd\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131 kabul ediyoruz. Tacizi konu\u015furken de i\u015fin \u00f6z\u00fcnde cinsiyet\u00e7ili\u011fin yatt\u0131\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum. <\/p align=\"justify\">\r\n
Bundan 2500 y\u0131l evvel tiyatro tarihine \u00e7ok \u00e7ok basit olarak bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda \u00e7ok erkek egemen oldu\u011funu g\u00f6r\u00fcyoruz. Erkek akl\u0131 ile y\u00fcr\u00fcyen bir \u015fey. \u0130klim \u00e7ok ho\u015f; ellerinde ekmekleri var, yiyorlar i\u00e7iyorlar, \u00fcz\u00fcmleri var; g\u00fczel k\u0131zlar\u0131 var. Tiyatro yapabilecek bir tak\u0131m ak\u00e7eleri var, oturuyorlar yap\u0131yorlar, g\u00fczel. Kime oynas\u0131nlar bunu? B\u00fct\u00fcn millete. Bir tak\u0131m adamlar oyun yaz\u0131p getiriyorlar. Bir kere \u00f6zel alan kamusal alan var m\u0131? Var! Bir oda kurulmu\u015f mu? Kurulmu\u015f! Peki, erkekler i\u00e7in bu denli kamusal alanlar haz\u0131rlanm\u0131\u015fken, kad\u0131nlara ne rol verilmi\u015f? Onlar, yemek yaps\u0131nlar, evde \u00e7ocu\u011fu b\u00fcy\u00fcts\u00fcnler. Antik Yunandaki evleri hat\u0131rlayal\u0131m; avlular evlerin arka taraflar\u0131nda. \u00d6n taraflardaki salonlar zaten kamusal mekanlar. Orda daha kamusal \u015feyler konu\u015fuluyor: Truva sava\u015flar\u0131 ne olacak? Akhileus\u2019u ne yapmal\u0131 acaba? Bu Oidipus\u2019un ba\u015f\u0131na gelenlerin hali ne olacak? Kad\u0131nlar ne yap\u0131yor i\u00e7erde? Ya i\u015fte \u00fcz\u00fcm y\u0131k\u0131yorlar ya enginar pi\u015firiyorlar. O kad\u0131n gelip de i\u015fte \u201cben de Oedipus hakk\u0131nda \u015funu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum\u201d diyemedi ki, onun ba\u015fka i\u015fleri var. Dolay\u0131s\u0131yla oradan ba\u015flayan bir erkek egemen yap\u0131la\u015fma s\u00f6z konusu; erkek hep \u00f6zne oldu, kad\u0131n hep nesne oldu. Bu birincisi\u2026<\/p align=\"justify\">\r\n
\u0130kincisi, kad\u0131n\u0131n tiyatroda karakter olarak ve oyuncu olarak ba\u015f\u0131na gelen t\u00fcm tacizler. Antik Yunan\u2019da kad\u0131n oyuncu olarak sahneye \u00e7\u0131kabiliyor mu? Hay\u0131r! Niye? \u00c7\u00fcnk\u00fc tiyatro kutsal bir yer. Ee bu kutsal yere kad\u0131n \u00e7\u0131k\u0131p ne yapacak \u015fimdi? Ya orda dedikodu eder, ya d\u0131rd\u0131r eder, ya erkeklerin akl\u0131n\u0131 ba\u015f\u0131ndan al\u0131r. Erkeklerin akl\u0131 da\u011f\u0131l\u0131r, rol\u00fc iyi \u00e7\u0131karamaz, ezberi iyi yapamaz ya da o anl\u0131 \u015fanl\u0131 tragedya kahraman\u0131n\u0131 iyi oynayamaz. \u015eimdi kocaman Oedipus\u2019un yan\u0131nda biz anas\u0131n\u0131 bir kad\u0131na oynatmayal\u0131m, o da erkek olsun. Sesini inceltir, zaten maskesi de var g\u00f6rm\u00fcyoruz etmiyoruz. Hem bir erkek daha iyi oynayabilir. Yani hep onurlu olan, bir paye verilecek olan \u015feyi hep kad\u0131ndan al\u0131p her zaman bir erke\u011fe yap\u0131\u015ft\u0131rmak. B\u00f6yle s\u00fcregitti\u011fine g\u00f6re, bug\u00fcn kad\u0131n oyuncu nas\u0131l rahat etsin ki! Geldik 21. y\u00fczy\u0131la. Ama 2500 y\u0131lda silinebilecek bir \u015fey de\u011fil ki bu. Orda cinsiyet\u00e7i ba\u015flam\u0131\u015fs\u0131n\u0131z, dolay\u0131s\u0131yla halen bug\u00fcn kad\u0131n oyuncu olmak \u00e7ok ho\u015f kar\u015f\u0131lanan bir \u015fey de\u011fil. Kad\u0131n oyuncu olmak erkek oyuncu olmaya denk de\u011fil. Ben bunlar\u0131n hepsinin birer taciz oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum. Tacizi illa b\u00f6yle bir dokunma veya cinsel taciz olarak alg\u0131lam\u0131yorum. <\/p align=\"justify\">\r\n
Tiyatro tarihinde h\u0131zl\u0131 ilerleyelim. Roma\u2019ya gelelim, \u015fu komedya dedi\u011fimiz mesele. Orada bir fig\u00fcr \u00e7\u0131k\u0131yor kar\u015f\u0131m\u0131za; hizmet\u00e7i. Tam da e\u011flenebilir olan. Bug\u00fcn h\u00e2l\u00e2 biz bir tak\u0131m kad\u0131n karakterlerinin sahnede e\u011flendirebilir oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyoruz. \u00c7\u00fcnk\u00fc b\u00f6yle \u201cbasit\u201d kad\u0131nlar var, de\u011fil mi? \u00c7ok h\u0131zl\u0131 atlayal\u0131m, bug\u00fcne yak\u0131n bir \u00f6rnek verelim. 1960\u2019lar, Edward Albee, hani \u015fu Kim Korkar Hain Kurttan? oyununun yazar\u0131, karakterlerini tarif ediyor; iki kad\u0131n iki erkekler. Kad\u0131nlardan biri \u015fi\u015fman, \u00e7ok da konu\u015fkan. Erkek ince, kocas\u0131. \u00d6b\u00fcr kad\u0131n sar\u0131\u015f\u0131n, biraz \u201cbasit\u201d ama onun kocas\u0131 yak\u0131\u015f\u0131kl\u0131, sar\u0131\u015f\u0131n, g\u00fc\u00e7l\u00fc yap\u0131l\u0131; b\u00f6yle tarif ediliyor. Bu kadar y\u0131l ge\u00e7iyor Roma\u2019dan bu yana, e\u011fer bir kazan\u0131m olmu\u015f olsayd\u0131, herhalde bug\u00fcn b\u00f6yle yaz\u0131lm\u0131yor olacakt\u0131 kad\u0131n karakterler. Biri \u015fi\u015fman, biri basit olarak yani. Tiyatro tarihinde yine ilerleyelim, Orta\u00e7a\u011f\u2019a bakal\u0131m; rahibeler, zaten uyuyorlar de\u011fil mi? \u0130\u015fte, \u0130sa Peygamberlerinin etraf\u0131nda d\u00f6n\u00fcp duruyorlar. Gelelim R\u00f6nesans\u2019a. Biz tiyatrocular\u0131n \u00e7ok iyi bildi\u011fi bir \u015fey, o kocaman Shakespeare\u2019lerin karakterlerini kad\u0131nlar\u0131n oynamad\u0131\u011f\u0131n\u0131 biliyoruz. Shakespeare! Amma da karakterler yazm\u0131\u015f, insan\u0131 \u00e7ok iyi anlat\u0131yor de\u011fil mi? Hi\u00e7 akl\u0131m\u0131za gelmiyor, bir g\u00fcn birisi diyor ki; \u201cbunlar\u0131 1500\u2019lerde, 1560\u2019larda, 1600\u2019lere kadar hala kad\u0131nlar kad\u0131n rollerini oynam\u0131yor.\u201d Mesela Shakespeare\u2019in en b\u00fcy\u00fck kad\u0131n karakterlerini yine kad\u0131nlar oynam\u0131yor. Ama bu bilgiyi hi\u00e7 \u00f6nemsemiyoruz ki! <\/p align=\"justify\">\r\n
Tiyatronun i\u00e7inde kad\u0131n karakterler nas\u0131l? Birka\u00e7 tane kli\u015fe var de\u011fil mi? \u00c7ok de\u011fi\u015fik bir \u015fey yok. \u0130sterse kad\u0131n karakter olsun, \u00e7ok boyutlu yaz\u0131lm\u0131\u015f olsun, aman \u00e7ok deh\u015fet yaz\u0131lm\u0131\u015f olsun. Onlar\u0131 \u00e7ok g\u00f6rm\u00fcyoruz da kli\u015feleri g\u00f6r\u00fcyoruz. \u00c7ok entrikac\u0131 olur kad\u0131n, de\u011fil mi? Yuva y\u0131k\u0131yor mu? Ne bileyim imparatorluklar\u0131 da\u011f\u0131t\u0131yor mu? Kleopatra gibi\u2026 Sonunda tabii ki intihar edecek, \u00e7\u00fcnk\u00fc kocaman Roma \u0130mparatorlu\u011fu\u2019na sirayet ediyor. Ya da Lady Macbeth \u00e7ok h\u0131rsl\u0131 de\u011fil mi? \u0130\u015fte, \u201cyetmez bu!\u201d diyor kocas\u0131na, \u201cgit dahas\u0131n\u0131 getir\u201d, diyor. Masum bir adam\u0131n \u00f6ld\u00fcr\u00fclmesine sebebiyet veriyor. B\u00f6yle birisi de\u011fil mi? B\u00fct\u00fcn bunlar\u0131n hepsini silmeniz o kadar kolay olmuyor. Dolay\u0131s\u0131 ile zaten toplumda nas\u0131l bir genel kabul var kad\u0131nlara dair, nas\u0131l kal\u0131p yarg\u0131lar var; \u015f\u00f6yle davran\u0131yorlar, b\u00f6yle davran\u0131yorlar. Para vererek gitti\u011finiz oyundan da bunu g\u00f6rerek geliyorsunuz eve. \u00c7ok da bir \u015fey de\u011fi\u015fmiyor. \u201cBen zaten biliyordum\u201d, \u201caa, bak kad\u0131na ya, aman kad\u0131nlar!\u201d \u0130ki tane daha \u00f6nyarg\u0131n\u0131n daha alt\u0131n\u0131 \u00e7izseniz onu silmek i\u00e7in k\u0131rk araba daha e\u011fitim gerekiyor. <\/p align=\"justify\">\r\n
Modern zamanlarda kad\u0131nlar art\u0131k yazar olabiliyorlar, oyunlar\u0131 bas\u0131l\u0131yor, tiyatro y\u00f6neticisi olabiliyorlar. Art\u2019s Council\u2019lara y\u00f6netici olabiliyorlar. Bizde Devlet Tiyatrosu\u2019nun olduk\u00e7a b\u00fcy\u00fck bir yerlerine gelebiliyorlar. O engel kalkt\u0131. 1945\u2019lerde, oyuna \u00f6nemli beyler gelirlerdi. Sehpa koyard\u0131k, \u00f6rt\u00fc koyard\u0131k. Kad\u0131n oyunculara hitaben; \u201cg\u00fczelmi\u015f bunlar, ak\u015fama da gelsinler\u201d diyebilirdi bu \u00f6nemli beyler. Yakla\u015f\u0131k bir 30-40 y\u0131ld\u0131r memleketimizde bunlar da nerdeyse kayboldu, yok oldu denecek kadar azald\u0131. Sorunlar \u00e7ok azald\u0131 gibi duruyor gibi olsa da, asl\u0131nda modern sanat ve tiyatro rafinele\u015ftik\u00e7e, benim cinsiyet\u00e7ilik diye \u00f6nemsedi\u011fim \u015fey, tiyatronun i\u00e7inde oldu\u011fu i\u00e7in taciz tabii ki \u00e7ok kolay uygulanabiliyor. Bu \u00e7ok katmanl\u0131 olarak hala devam ediyor. Buras\u0131 giderek daha da tehlikeli hale geliyor. <\/p align=\"justify\">\r\n
Bakal\u0131m modern tiyatronun \u201cbaba\u201dlar\u0131na. \u0130ki tane adam: Brecht ve Beckett. Nas\u0131l kad\u0131n karakterler \u00e7izdiklerine bakal\u0131m. Onlar\u0131n kendi kad\u0131n ya\u015fta\u015flar\u0131na, kad\u0131n meslekta\u015flar\u0131na bakal\u0131m. Yani bu kadar m\u0131 ak\u0131ls\u0131zd\u0131 da kad\u0131nlar i\u00e7lerinden bir tane kad\u0131n Brecht \u00e7\u0131kmad\u0131? Bu kadar m\u0131 yeteneksizdi kad\u0131n tiyatrocular da abs\u00fcrd tiyatronun i\u00e7inde bir tane kad\u0131n yazar \u00e7\u0131kmad\u0131? Bu \u00f6zel-kamusal alan meselesinden dolay\u0131, cinsiyet\u00e7ilik meselesinden dolay\u0131, kad\u0131nlar\u0131n psikolojik olarak bask\u0131 alt\u0131nda bulunmalar\u0131ndan dolay\u0131 yarat\u0131c\u0131l\u0131klar\u0131 yok art\u0131k. Ya da yaz\u0131yorlar da \u00e7ekmecelerinin i\u00e7inde kal\u0131yor. Bunun yay\u0131nc\u0131s\u0131 var, bunun repertuar kurulu var. \u00d6nem derecesine g\u00f6re alt sahne \u00fcst sahne olay\u0131 var. Bilmem ne tiyatrosunun \u00f6nemsiz bir yerinde oynan\u0131yorsa, ya da \u00fc\u00e7 y\u0131l bekliyorsa oyununuz, kad\u0131n yazar olarak, isminiz afi\u015flere \u00e7\u0131km\u0131yorsa\u2026 Al\u0131n size kad\u0131nlar tiyatroda daha ba\u015far\u0131s\u0131zd\u0131r kabusu! Ben bunlar\u0131n hepsini \u00e7ok b\u00fcy\u00fck tacizler olarak g\u00f6r\u00fcyorum. Yani bast\u0131r\u0131lm\u0131\u015fl\u0131klar, \u201csen dur,\u201d deyip engellemeler, hatta gide gide \u00e7ok b\u00fcy\u00fck hak ihlalleri. <\/p align=\"justify\">\r\n
Ben bir tiyatrocuyum. Do\u011fal olarak \u00e7ok i\u00e7im s\u0131zl\u0131yor bunlara. Ke\u015fke kad\u0131n oyuncu sahneye \u00e7\u0131kmasaym\u0131\u015f, kad\u0131nlar ba\u015fka bir \u015fey yapsalarm\u0131\u015f da bu kadar u\u011fra\u015fmak zorunda kalmasaym\u0131\u015f\u0131z! Ku\u015fkusuz bu ironik bir \u015fey. \u0130yi ki \u00e7\u0131km\u0131\u015f\u0131z m\u00fccadele veriyoruz. Belki bin y\u0131l sonra d\u00fczelir. Ama ba\u015fka bir a\u00e7\u0131dan mesle\u011finizi kaybediyorsunuz. Kad\u0131n tiyatrocular beni anlayacaklard\u0131r. Ne yapay\u0131m ben bu Beckett\u2019\u0131? D\u00fcnya tiyatrosunun en \u00f6nemli oyunlar\u0131ndan biri olan bir oyununda, o iki tane f\u0131\u00e7\u0131ya insanlar\u0131 sokmu\u015fsun. Kocaman abs\u00fcrd tiyatro. Bir kad\u0131nla bir erke\u011fi, iki tane ya\u015fl\u0131y\u0131! Orda niye kad\u0131na o kadar \u00e7ok a\u015fa\u011f\u0131l\u0131k davran\u0131yorsun? Bisk\u00fcvi kemiren bir kad\u0131n bir erkek, hala adam kad\u0131n\u0131 taciz ediyor, eskiden ya\u015fanm\u0131\u015f cinsel hayatlar\u0131n\u0131 anlat\u0131yor, kad\u0131n\u0131 afi\u015fe ediyor. Kad\u0131n hala d\u0131rd\u0131rc\u0131. Oyunun keyfini \u00e7\u0131karam\u0131yorsunuz. N\u00f6tr bir tiyatrocu gibi bakam\u0131yorsunuz. Bu da tabii bize olan taciz diye d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum do\u011fal olarak. <\/p align=\"justify\">\r\n
2. Oturum Tart\u0131\u015fma B\u00f6l\u00fcm\u00fc<\/p align=\"justify\">\r\n
\u0130zleyici 1: <\/b>Biraz daha farkl\u0131 bir beklentim vard\u0131 a\u00e7\u0131k\u00e7as\u0131. Bir birey olarak, insan olarak, belki de genel olarak bak\u0131lmal\u0131. Erkek ve bayan olarak bakmamak, buna bir insanl\u0131k sorunu olarak bakmak laz\u0131m. Getirilen nokta, ger\u00e7ekten bayanlar\u0131n daha \u00e7ok tacize u\u011frad\u0131\u011f\u0131. B\u00f6yle bir ortam oldu\u011fu i\u00e7in orana vurdu\u011fumuz zaman belki de \u00e7ok do\u011fal bir sonu\u00e7. Hep sonu\u00e7lardan bahsediyoruz. Nedenleri ne belki de bunun tart\u0131\u015f\u0131lmas\u0131 laz\u0131m. Tiyatro cinsiyetsizdir dedik. Verilen spesifik \u00f6rnekler de ke\u015fke bu noktadan olmasayd\u0131 yani iki taraftan da \u00f6rnekler verilip belki bir tart\u0131ya konsayd\u0131 daha sa\u011fl\u0131kl\u0131 bir sohbet geli\u015febilirdi. Bence burada, birileri ma\u011fdur olarak g\u00f6steriliyor. Bence kimse ma\u011fdur de\u011fil. Erkek taciz yap\u0131yorsa yaz\u0131kt\u0131r erke\u011fe. Bunu yapan bunu yapma noktas\u0131na gelen erkek, hani yaz\u0131klar olsun denir ya, ger\u00e7ekten o manada yaz\u0131kt\u0131r. Bence o a\u015fa\u011f\u0131lanmas\u0131 gereken, o a\u015fa\u011f\u0131lanacak noktadad\u0131r. Feminist bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131yla elbette ki burada bulunup belli \u015feyleri savunan insanlar olabilir, ama o bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131ndan y\u00f6nlendirmek bana \u00e7ok da sa\u011fl\u0131kl\u0131 gelmiyor. Taciz kavram\u0131 belki tan\u0131mlanm\u0131\u015ft\u0131r \u00f6nceki oturumda, bunu tam bilmiyorum. <\/p align=\"justify\">\r\n
\u0130zleyici 2: <\/b>Sen kendi a\u00e7\u0131ndan neden olarak g\u00f6rd\u00fcklerini bizimle payla\u015f\u0131r m\u0131s\u0131n?<\/p align=\"justify\">\r\n
\u0130zleyici 1: <\/b> Ke\u015fke sonu\u00e7lar\u0131ndan bahseden insanlar \u00f6ncelikle nedenlerini beyan etmi\u015f olsalard\u0131 daha sa\u011fl\u0131kl\u0131 bir tart\u0131\u015fma olacakt\u0131. En basitinden sonu\u00e7ta d\u00fcnya \u00fczerinde, \u00fclkemizde belki oran fazlad\u0131r, bir\u00e7ok yerde taciz olay\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcyoruz. Bunun en b\u00fcy\u00fck nedenlerinden biri olarak biz topluluk olarak tabulardan bahsettik; toplumsal olur, dinsel olur. Bu tabular\u0131 a\u00e7al\u0131m belki de tabular\u0131 a\u00e7makta nedenleri ortaya koymakta fayda vard\u0131r. Te\u015fekk\u00fcr ediyorum. <\/p align=\"justify\">\r\n
\u0130zleyici 3: <\/b> Tabular neden var? Ne i\u015fe yar\u0131yorlar? <\/p align=\"justify\">\r\n
\u0130zleyici 4: <\/b>Evvela arkada\u015f\u0131m\u0131za s\u00f6ylemeliyim, ger\u00e7ekten ilk oturumu ka\u00e7\u0131rm\u0131\u015fs\u0131n. Ona hepimiz emin olduk. Ama ben di\u011fer tarafa gelmek istiyorum. Tek tarafl\u0131, taraf tutma dedin ya, bu zaten sadece taraf olmakla \u00e7\u00f6z\u00fclebilecek bir \u015fey. E\u011fer senin dedi\u011fin gibi yaparsak bir yerden eyleme ge\u00e7emeyiz. \u00c7\u00fcnk\u00fc burada olmam\u0131z\u0131n temel nedeni bu, bir \u015fekilde taraf olmam\u0131z. <\/p align=\"justify\">\r\n
Elif Dumanl\u0131: <\/b>Biz feminist \u00f6rg\u00fctlenmeye ya da konu\u015fmalara ba\u015flamadan \u00f6nce \u015f\u00f6yle bir \u015fey vard\u0131: Diyelim ki ekonomik \u015fiddetle ilgili, kad\u0131n evleniyor, sonra e\u015fi geliyor ertesi g\u00fcn diyor ki; \u201cCan\u0131m alt\u0131nlar\u0131n\u0131 versene.\u201d \u201cTamam\u201d diyor, ne yapacak? \u00c7ok seviyorsun, a\u015f\u0131ks\u0131n veriyorsun. Adam ertesi g\u00fcn alt\u0131na araba \u00e7ekiyor. \u015eimdi bu, evlenen b\u00fct\u00fcn kad\u0131nlarda ayn\u0131ym\u0131\u015f. Ama kad\u0131nlar\u0131n birbirinden haberi yok. Feminist \u00f6rg\u00fctlenmelerde, bilin\u00e7 y\u00fckseltmelerde herkes deneyimini anlat\u0131yor. Bir rol var, kad\u0131nl\u0131k rolleri var, erkeklik rolleri var. Bunu genelle\u015ftirdi\u011finde bir sisteme gidiyorsun. Bu sistem ne? Biz buna ataerkil sistem diyoruz. Biraz \u00f6nce dedim ya, kavramlar\u0131 ayr\u0131\u015ft\u0131r\u0131rsan \u00e7\u0131k\u0131\u015f yolu bulam\u0131yorsun. Hadi biz bunu insanca, insanl\u0131k a\u00e7\u0131s\u0131ndan de\u011ferlendirelim. Erkekler de ezilmiyor mu? Evet, erkekler de eziliyordur, ama bizim ezilmemiz farkl\u0131 bir \u015fey, erke\u011fin ezilmesi farkl\u0131 bir \u015fey. Bu ataerkil sistem ayn\u0131 zamanda bizim biraz \u00f6nce insanca bakal\u0131m dedi\u011fimiz yerden bakt\u0131rm\u0131yor. Biz ataerkil sistemi y\u0131kmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131rsak insan olabiliriz. <\/p align=\"justify\">\r\n
G\u00fczin Yamaner: <\/b> Asl\u0131nda ataerkil sistem derken, asla erkeklerin hi\u00e7bir zaman ma\u011fdur olmad\u0131klar\u0131 ya da kad\u0131nlar\u0131n hep ma\u011fdur olduklar\u0131 bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131 \u00e7ok do\u011fru bir yere g\u00f6t\u00fcrmez. B\u00fct\u00fcn mesele g\u00fc\u00e7 ili\u015fkileri; ezen ve ezilen meselesi oldu\u011fu m\u00fcddet\u00e7e. Kad\u0131nlar\u0131 ezen kad\u0131nlar da var. Ben tiyatrodan \u00e7ok iyi bildi\u011fimiz bir metinden \u00f6rnek vereyim. Bir han\u0131mefendiyle hizmet\u00e7inin konu\u015fmas\u0131. Diyor ki hizmet\u00e7i: \u201cHan\u0131mefendimiz \u00e7ok yumu\u015fakt\u0131r. Bize haftada bir kez, \u00fcstelik kendi banyosunda y\u0131kanma izni verir. Han\u0131mefendimiz solmu\u015f \u00e7i\u00e7eklerini bile olsun, bize l\u00fctfeder. Bazen bize \u0131hlamur kaynat\u0131r.\u201d D\u00fc\u015f\u00fcnebiliyor musunuz, suyun i\u00e7ine \u0131hlamur at\u0131yor. B\u00fct\u00fcn mesele o iktidar ili\u015fkilerinde. O piramitte ezilen erkek yok mu, o yine soyut olarak insanl\u0131\u011f\u0131 kapsam\u0131yor mu? Feminizm de b\u00f6yle bir \u015fey demiyor mu? Buraya da dikkat etmek laz\u0131m. <\/p align=\"justify\">\r\n
Serpil Sancar: <\/b>Ben, kad\u0131n erkek yoktur insan vard\u0131r, taraf tutmayal\u0131m, tarafs\u0131z olal\u0131m tart\u0131\u015fmas\u0131na geri d\u00f6nmek istemiyorum. Bana g\u00f6re bu \u00e7ok konu d\u0131\u015f\u0131, bulundu\u011fumuz yer d\u0131\u015f\u0131. Hakikaten konu\u015ftuklar\u0131m\u0131zla ilgili soru varsa, tart\u0131\u015fmak isteyen varsa tart\u0131\u015fmaya haz\u0131r\u0131z. Yoksa bitirebiliriz. <\/p align=\"justify\">\r\n
\u0130zleyici 5: <\/b> Elif hocam\u0131n bir \u00f6rne\u011fi \u00fczerine bir soru sormak istiyorum. Erke\u011fe anal yoldan cop sokulmas\u0131n\u0131n erke\u011fin \u00fczerinde bir travma yaratmayaca\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylediniz. Sizin a\u011fz\u0131n\u0131zdan s\u00f6yl\u00fcyorum bunu. Bu \u015fu demek de\u011fil mi, bir bedenin ba\u015fka bir beden \u00fczerindeki iktidar\u0131 me\u015frula\u015ft\u0131rmak anlam\u0131na gelmez mi? <\/p align=\"justify\">\r\n
Elif Dumanl\u0131: <\/b> Bir erke\u011fe anal yolla bir cismi sokmakla bir kad\u0131na tecav\u00fcz aras\u0131nda psikolojik bir fark oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum. Diyelim ki ben g\u00f6zalt\u0131na al\u0131nd\u0131m. Siz de g\u00f6zalt\u0131na al\u0131nd\u0131n\u0131z. Size copla tecav\u00fcz edildi. Bana normal tecav\u00fcz edildi. Siz unutulursunuz, sizin bedeninizdeki ge\u00e7er ama ben y\u0131llarca bununla an\u0131l\u0131r\u0131m gibi geliyor. Bu beni psikolojik olarak etkiler. Dedikodu malzemesi olabilirim. Kendime e\u015f bulamayabilirim \u00e7\u00fcnk\u00fc tecav\u00fcze u\u011fram\u0131\u015f bir kad\u0131n\u0131 kim ister? \u0130ster mi? Oradaki bir polisin d\u00fc\u015f\u00fcncesi neydi? Sizi y\u0131ld\u0131rmak olabilirdi de bana ne yapmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131yordu? <\/p align=\"justify\">\r\n
Serpil Sancar: <\/b>Erkeklik deneyimini bu kadar k\u00fc\u00e7\u00fcmsememek laz\u0131m. Erkeklik nas\u0131l kuruluyor? Ba\u015fta erkeklikler aras\u0131nda iktidar ili\u015fkisiyle kuruluyor. Egemen erkeklik dedi\u011fimiz bir erkeklik tan\u0131m\u0131 var. Sald\u0131r\u0131r, al\u0131r, y\u00f6netir, koyar, yapar vesaire. Bu erkeklik kurulurken, deneyimlenirken kendine benzemeyen di\u011fer erkeklere y\u00f6nelik s\u00fcrekli sald\u0131rgan ve tecav\u00fczc\u00fc bir davran\u0131\u015f i\u00e7inde olmas\u0131 gerekiyor. Daha kad\u0131ns\u0131, daha yumu\u015fak, daha farkl\u0131 davranan erkeklerin erkek arkada\u015f gruplar\u0131 aras\u0131nda s\u00fcrekli a\u015fa\u011f\u0131land\u0131klar\u0131n\u0131, cinsel olarak tacize u\u011frad\u0131klar\u0131n\u0131, d\u0131\u015fland\u0131klar\u0131n\u0131, \u015fiddete u\u011frad\u0131klar\u0131n\u0131 biliyoruz. Ama bu deneyimin, Elif\u2019in de s\u00f6yledi\u011fi gibi kad\u0131nlar\u0131n ya\u015fad\u0131klar\u0131yla ayn\u0131 olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 da biliyoruz. \u0130kisi de bir iktidar taraf\u0131ndan d\u0131\u015flanma, a\u015fa\u011f\u0131lanma, \u015fiddete u\u011frama prati\u011fi ama mutlaka farkl\u0131 deneyimler. Bunlar\u0131n farkl\u0131 olmas\u0131 \u00f6nemsiz olmas\u0131n\u0131 gerektirmez, ama bu t\u00fcr erkeklik deneyimlerinde alt\u0131 \u00e7izilmesi gereken \u015fey \u015fudur ki hala sessiz deneyimlerdir bunlar. \u00d6zellikle T\u00fcrkiye\u2019de yeterince dillendirilmemi\u015f, yeterince anlat\u0131lmam\u0131\u015f, yeterince politize edilmemi\u015f deneyimler. \u00d6teki erkeklikler diyebilece\u011fimiz, hegemonik erkeklik taraf\u0131ndan d\u0131\u015flanan, ezilen, itilen, kak\u0131lan erkeklik. Gen\u00e7 erkek gruplar\u0131 \u00fczerinde yap\u0131lan ara\u015ft\u0131rmalarda dominant erkek gruplar\u0131 ve di\u011fer erkek gruplar\u0131, farkl\u0131 farkl\u0131 erkek arkada\u015f gruplar\u0131 var. Dominant gruplardaki erkeklik tan\u0131m\u0131n\u0131n tam da bildi\u011fimiz tarzda, sporun en sertini yapan, en iyi yapan, camian\u0131n en g\u00fczel k\u0131z\u0131yla \u00e7\u0131kan, en sert, jargon kullanmas\u0131n\u0131 en iyi bilen erkek, en tepede. Ama bu erkek gruplar\u0131n\u0131n d\u0131\u015f\u0131nda ba\u015fka erkek gruplar\u0131 da var. G\u00f6rmedi\u011fimiz, kendi kendine, daha e\u015fit ili\u015fkiler kuran, daha yumu\u015fak, daha insanc\u0131l erkeklik ya\u015fayan ama bunu da kimseye kolay kolay anlatamayan, bunu sessiz ve dillendirmeden ya\u015fayan. Hegemonik erkekli\u011fe kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kan, onun taraf\u0131ndan ezilen erkekliklerin de politize edilmesi, dillendirilmesi gerekiyor. Bu asl\u0131nda feminist hareketin yan hareketidir. Arkada\u015f, destek hareketidir. D\u00fcnyada yeni yeni geli\u015fmeye ba\u015fl\u0131yor; ama b\u00fct\u00fcn erkeklik deneyimlerinin bask\u0131c\u0131, kad\u0131nlar\u0131 ezmekten yana, tecav\u00fczc\u00fc, \u015fiddet yanl\u0131s\u0131 oldu\u011funu reddetmekten ba\u015flar diye d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum<\/p align=\"justify\">.\r\n
\u0130zleyici 6: <\/b>\u015eu ana kadar soru cevap b\u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fcn gidi\u015fat\u0131 ve geldi\u011fi nokta konusunda \u00e7ok \u015fa\u015fk\u0131n oldu\u011fumu, hayal k\u0131r\u0131kl\u0131\u011f\u0131 i\u00e7inde oldu\u011fumu s\u00f6ylemek istiyorum. Neden buraday\u0131z? Taraf oldu\u011fumuz i\u00e7in. \u00d6znemiz kim? Kad\u0131nlar. Kusura bakmay\u0131n arkada\u015f\u0131m. Ger\u00e7ekten anlayam\u0131yorum bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131n\u0131z\u0131. Bu kadar e\u015fitliksiz bir durum varken ben erkeklerin \u00e7ekti\u011fi s\u0131k\u0131nt\u0131lar\u0131 \u015fu a\u015famada d\u00fc\u015f\u00fcnemem. Belki 2050\u2019de, ko\u015fullar e\u015fitlendi\u011fi zaman d\u00fc\u015f\u00fcnebilirim, bilmiyorum. 48 ya\u015f\u0131nday\u0131m. 78\u2019liler denilen grubun \u00fcyesiyim. Elif\u2019in dedi\u011fi gibi 30 y\u0131ld\u0131r kesintisiz erkek arkada\u015flar\u0131mla y\u00fcr\u00fcyorum, ama i\u00e7lerinden bir tanesi bile beni bug\u00fcne kadar anlamad\u0131. Bug\u00fcn kendilerine solcu diyen, ilerici diyen, ayd\u0131n, devrimci diyen erkeklerle maalesef hi\u00e7bir \u015fey payla\u015fam\u0131yorum hatta feministim dedi\u011fimde y\u00fczlerinde garip bir ifade g\u00f6r\u00fcyorum. Bug\u00fcne kadar taciz ve tecav\u00fcz konusunun bu kadar vahim bir noktaya geli\u015finde en b\u00fcy\u00fck hatan\u0131n, eksikli\u011fin, yanl\u0131\u015fl\u0131\u011f\u0131n hi\u00e7 sesini \u00e7\u0131karmayan erkek arkada\u015flar\u0131m oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum. Umar\u0131m bir g\u00fcn bizim yan\u0131m\u0131zda olacaklar. Bir inisiyatif do\u011fdu, \u201cbiz erkek de\u011filiz\u201d inisiyatifi; bir tek onlara g\u00fcveniyorum, umar\u0131m yollar\u0131 a\u00e7\u0131k olur. <\/p align=\"justify\">\r\n
Fulya Paksoy:<\/b> Biz bu tart\u0131\u015fmay\u0131 burada ba\u015flatal\u0131m istemi\u015ftik Yeralt\u0131 olarak, burada bireysel veya topluluk olarak bulunan herkesle \u00e7e\u015fitli bi\u00e7imlerde tekrar bulu\u015fup bu konuyu tart\u0131\u015fmay\u0131 devam ettirmek istiyoruz b\u00fct\u00fcn kanallar\u0131yla birlikte. Bununla ilgili bir web sayfam\u0131z da var zaten. Ankara Tiyatrolar Alternatif Platformu (ATAP) \u00fczerinden T\u0130YAGAM gibi topluluklarla ortak mail adresimiz de var. Umar\u0131m bu tart\u0131\u015fmay\u0131 devam ettirebilece\u011fimiz bir zemin yarat\u0131r\u0131z. <\/p align=\"justify\">\r\n\r\n
\r\n\r\n
tiyatrodataciz\/blog<\/font color=\"darkblue\"><\/i> <\/p align=\"left\"><\/a>\r\n Tiyatroda Taciz Paneline Giri\u015f-P\u0131nar G\u00fcm\u00fc\u015f <\/font color=\"darkblue\"><\/i> <\/p align=\"left\"><\/a>\r\n\r\n\r\n","category":"i_am_writing","writer":"at\u00f6lye-etkinlik\/yeralt\u0131","yhp2":"
![\"yeralt\u0131_Tiyatroda](\"images\/yedek\/tvt1.jpg\")
Yola \u00e7\u0131k\u0131\u015f noktam\u0131z bir s\u00fcre \u00f6nce alevlenen bir tiyatroda taciz tart\u0131\u015fmas\u0131 oldu. Ancak tart\u0131\u015fman\u0131n s\u0131cakl\u0131\u011f\u0131 i\u00e7inde mesafenin yiterek etrafl\u0131ca konu\u015fman\u0131n m\u00fcmk\u00fcn olmad\u0131\u011f\u0131 g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fcnde, tart\u0131\u015fman\u0131n so\u011fudu\u011fu bir noktada ele\u015ftirel uzakl\u0131k da sa\u011flanarak konunun yeniden masaya yat\u0131rmas\u0131n\u0131n daha sa\u011fl\u0131kl\u0131 olaca\u011f\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcld\u00fc. Art\u0131k tiyatroda tacizin tek bir insan\u0131n ya da bir grup insan\u0131n \"sap\u0131kl\u0131\u011f\u0131\" ile a\u00e7\u0131klanamayacak bir sorun olu\u011funu; kendini tiyatro maskesinin alt\u0131na gizleyip ortak duyu olarak do\u011falla\u015ft\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve g\u00f6r\u00fcnmezle\u015fti\u011fini; di\u011fer bask\u0131 mekanzmalar\u0131yla beslenerek kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 birbirlerini g\u00fc\u00e7lendirdiklerini; tiyatro alan\u0131n\u0131n\u0131n egemen erkeklik kurgusundan azade olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131k y\u00fcreklilikle tart\u0131\u015fabilmek gerekiyor. <\/p align=\"justify\">\r\n\r\n![\"yeralt\u0131_Tiyatroda](\"images\/yedek\/tvt2.jpg\")